22 lutego 2024 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł (sprawa C-589/22), że pracodawca, proponujący pracownikom w ramach restrukturyzacji przedsiębiorstwa przejście do innej spółki z grupy, może być zobowiązany do przeprowadzania konsultacji zwolnień grupowych ze związkiem zawodowym jak najwcześniej, czyli przykładowo już na etapie poprzedzającym składanie tych ofert.

Pytanie prejudycjalne dotyczyło art. 2 dyrektywy Rady 98/59/WE z dnia 20 lipca 1998 r. w sprawie zbliżania ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do zwolnień grupowych, a konkretnie, czy obowiązki konsultacji i zawiadomienia powstają w momencie, w którym przedsiębiorstwo w ramach procesu restrukturyzacji planuje rozwiązanie umów o pracę, których liczba może przekroczyć pułap określony dla zwolnień grupowych, niezależnie od tego, że ostatecznie liczba zwolnień lub zrównanych ze zwolnieniami przypadków rozwiązania umów o pracę nie osiągnie tego pułapu, ponieważ został on zmniejszony w wyniku działań przedsiębiorstwa podjętych bez uprzedniej konsultacji z przedstawicielami pracowników?

Sprawa dotyczyła sieci hiszpańskich hoteli, która w związku z kryzysem zrezygnowała z prowadzenia kilkunastu z 20 hoteli, z czego siedem z nich należało do innej grupy kapitałowej.  Grupa kapitałowa miała przejąć zarządzanie tymi hotelami, do czego potrzebowała ok. 10 dodatkowych etatów, na co miało pozwolić przejście części pracowników dotychczasowego zarządcy do nowego. Dzięki temu u restrukturyzującego się pracodawcy pozostało 32 pracowników, spośród których dziewięciu osobom wręczono wypowiedzenia umów o pracę z przyczyn organizacyjnych. Taka liczba zwalnianych pracowników w świetle prawa hiszpańskiego i unijnego nie uruchomiła procedury zwolnienia grupowego.

Zwolnieni zakwestionowali takie postępowanie, wskazując, że dzięki rozwiązaniu umów o pracę z pracownikami przechodzącymi do nowego zarządcy hoteli pracodawcy udało się zejść poniżej progu zwolnienia grupowego, przez co uniknął konieczności wszczynania odpowiedniej procedury.

W sentencji wyroku TSUE wskazał, że “(…) obowiązek przeprowadzenia konsultacji powstaje z chwilą, gdy w ramach planu restrukturyzacji pracodawca zamierza lub planuje zmniejszenie liczby miejsc pracy, którego liczba może przekraczać progi likwidacji stanowisk określone w art. 1 ust. 1 lit. a) rzeczonej dyrektywy, a nie w chwili, gdy po przyjęciu środków polegających na zmniejszeniu tej liczby pracodawca uzyskuje pewność co do tego, że będzie musiał rzeczywiście dokonać zwolnienia pracowników, których liczba przewyższa te progi.”

Przykładowym momentem powstania obowiązku wszczęcia procedury może być czas podjęcia rozmów, które w rezultacie będą wymagały sporządzenia planu zwolnień.